Zespół ciasnoty podbarkowej

Zespół ciasnoty podbarkowej jest jedną z najczęstszych dysfunkcji powodujących ból barku. Około połowa przypadków dolegliwości ze strony barku spowodowana jest ciasnotą podbarkową nazywaną także cieśnią podbarkową, czy konfliktem podbarkowym. Objawami są stopniowo narastający ból i ograniczanie zakresu ruchomości barku.

 

Dyskomfort i ograniczenie ruchomości mogą stać się tak poważne, że nawet proste codzienne czynności stają się trudne. Część pacjentów budzi się w nocy z bólu. Ostatecznie choroba prowadzi do wielomiesięcznego okresu, w którym pacjent nie może się wyspać i ma znaczne dolegliwości podczas czynności dnia codziennego. Część pacjentów jest zmuszona brać leki przeciwdepresyjne z powodu przewlekłego braku snu.


Przestrzeń podbarkowa jest integralną częścią barku, ograniczoną od góry wyrostkiem barkowym, więzadłem kruczo-barkowym oraz stawem barkowo-obojczykowym, od dołu zaś górną powierzchnią głowy kości ramiennej z guzkiem większym. Zespołem ciasnoty przestrzeni podbarkowej nazywa się dysfunkcję barku spowodowaną przewlekłym uciskiem struktur znajdujących się w świetle przestrzeni podbarkowej: kaletki podbarkowej, pierścienia rotatorów, ścięgna głowy długiej mięśnia dwugłowego. Przyczyną ucisku jest zmniejszenie wymiarów przestrzeni podbarkowej lub zwiększenie ciśnienia w jej świetle. W wyniku zmniejszenia wielkości przestrzeni podbarkowej podczas unoszenia kończyny do góry dochodzi do kompresji, miażdżenia struktur znajdujących się w jej obrębie. Dolegliwości bólowe najczęściej pojawiają się podczas unoszenia kończyny do góry. Długotrwałe drażnienie ścięgien powoduje stan zapalny, a także może prowadzić do ich uszkodzeń. Jeśli w wyniku zespołu cieśni dochodzi do stanu zapalnego w obrębie mięśni lub kaletki ból odczuwany jest również w spoczynku, stąd dolegliwości nocne.


Jako jedną z przyczyn cieśni podaje się kształt wyrostka barkowego. Wyróżniamy 3 typy wyrostka: prosty, zakrzywiony oraz haczykowaty. Typ haczykowaty wydaje się mieć największy wpływ na zmniejszenie przestrzeni. odpowiedzialna jest nie tylko budowa wyrostka barkowego, ale również zmiany morfologii: więzadła kruczo-barkowego, stawu barkowo-obojczykowego i dalszego końca obojczyka. Do cieśni doprowadzają także dysfunkcje tkanek miękkich głównie mięśni stożka rotatorów oraz mięśni stabilizujących łopatkę na ścianie klatki piersiowej. Kolejne możliwe przyczyny to zmiany w układzie odpornościowym lub biochemiczne i brak równowagi hormonalnej. Choroby takie jak cukrzyca, oraz niektóre zaburzenia układu sercowo-naczyniowego i układu nerwowego mogą również mieć wpływ na rozwój choroby. Z powodu artropatii cukrzycowej pacjenci z tym schorzeniem mają trzy razy większe ryzyko rozwoju zespołu niż pozostali pacjenci. Wtórny zespół ciasnoty jest następstwem czynników takich jak: przebyty uraz, przebyty zabieg operacyjny lub jako następstwo unieruchomienia.


Rozpoznanie jest oparte o wywiad, badanie kliniczne i badania obrazowe (RTG, USG, ew. MRI).


Leczenie rozpoczyna się zwykle od rehabilitacji, fizykoterapii i farmakoterapii podawanej doustnie lub miejscowo. Ogólnie stosujemy zwykle niesteroidowe leki przeciwzapalne, miejscowo stosujemy ostrzyknięcie steroidami kaletki podbarkowej pod kontrolą USG. W razie nieskuteczności leczenia zachowawczego trwającego 12 – 16 tyg rozważamy leczenie operacyjne.


Zabieg artroskopowy zwykle wymaga wykonania 2 ok. 1 cm nacięć w okolicy stawu. Przez te nacięcia do przestrzeni podbarkowej wprowadzana jest 4 mm sonda zakończona kamerą ze światłowodem i narzędzia artroskopowe pozwalające na zwiększenie ilości miejsca w przestrzeni podbarkowej (dekompresja).
Leczenie operacyjne zwykle znacznie zmniejsza dolegliwości bólowe oraz pozwala na zwiększenie zakresu ruchomości barku. Integralną częścią całego procesu leczenia są ćwiczenia , które rozpoczynają się już w dniu zabiegu. Pacjent przy wypisie dostaje prospekt z opisanymi ćwiczeniami, harmonogramem ich przeprowadzania oraz zdjęciami instruktażowymi.. Po dekompresji przestrzeni podbarkowej nie jest potrzebne żadne unieruchomienie.