W stawie kolanowym ważną rolę odgrywają więzadła poboczne i krzyżowe. Decydują one głównie o stabilizacji kolana, czyli regulują zakres ruchów możliwych do wykonania w zdrowym stawie. W przypadku uszkodzenia więzadła mówimy o niestabilności stawu – w zależności od rodzaju więzadła – przedniej , tylnej, przyśrodkowej, bocznej lub złożonej, w przypadku jednoczasowego uszkodzenia kilku więzadeł.

Więzadło poboczne piszczelowe (MCL) i więzadło poboczne strzałkowe (LCL) stanowią, leżące na zewnątrz stawu, mocne pasma łączące po obu stronach kość udową z kością piszczelową i strzałkową. Główna ich rola to stabilizacja podudzia w stosunku do uda przy ruchach do boku i przyśrodka. Zadziałanie na podudzie i stopę nadmiernej siły, przekraczającej wytrzymałość więzadła, powoduje jego uszkodzenie, co daje niestabilność przyśrodkową w przypadku uszkodzenia więzadła pobocznego piszczelowego lub boczną w przypadku uszkodzenia więzadła pobocznego strzałkowego. Rozpoznanie ustalane jest na podstawie badania ortopedycznego przeprowadzonego przez ortopedę w czasie wizyty lekarskiej, w przypadkach wątpliwych rozpoznanie potwierdzane jest badaniem USG lub MRI. Uszkodzenie więzadła pobocznego leczone jest w przeważającej liczbie przypadków zachowawczo – unieruchomieniem przy użyciu odpowiedniej ortezy ortopedycznej (dostępnej na miejscu w Artro-Klinice). Czas unieruchomienia to zwykle ok. 5 tygodni.

Znacznie poważniejsze jest uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego lub tylnego. Więzadła krzyżowe położone są wewnątrzstawowo i łączą bezpośrednio kość udową z kością piszczelową. W kolanie występują 2 więzadła krzyżowe: więzadło krzyżowe przednie (ACL) oraz więzadło krzyżowe tylne (PCL). Nazwa tych więzadeł związana jest z ich położeniem i przebiegiem – krzyżują się w środku stawu, jedno biegnie bardziej z przodu, drugie z tyłu. Do ich uszkodzenia dochodzi najczęściej w przypadku urazu skrętnego (ustalona stopa, lekkie zgięcie kolana i jego przemieszczenie do wewnątrz). Najczęściej to uraz piłkarski lub upadek na nartach. Często towarzyszy temu wyczuwalny w kolanie trzask. Ból jest często chwilowy. Po kilku godzinach pojawia się narastający obrzęk i ból w kolanie, a wykonana punkcja stawu potwierdza wystąpienie krwiaka wewnątrzstawowego. Najczęściej dochodzi do całkowitego zerwania więzadła krzyżowego. Uszkodzone więzadło ma zdolności gojenia, ale nie ma możliwości samoistnego odzyskania właściwego napięcia, dającego stabilność stawu. Objawem charakterystycznym dla uszkodzenia więzadła krzyżowego jest zgłaszane przez pacjentów uczucie „uciekania” kolana przy chodzeniu, czy próbie biegania, świadczące o jego niestabilności. Często uszkodzeniom więzadła krzyżowego towarzyszą jednoczesne uszkodzenia innych struktur stawowych – chrząstki i łąkotki, więzadła poboczne.

Leczenie uszkodzonych więzadeł krzyżowych jest wyłącznie operacyjne. Jeśli tkanka więzadła jest dobrej jakości można doszyć więzadło na specjalnej kotwicy do miejsca uszkdoznia, dzięki czemu odzyskuje ono właściwe napięcie. Procesy gojenia powodują przebudowę szytego więzadła, w stabilną konstrukcję, w ciągu trzech miesięcy. Jeśli nie ma tkanki więzadła musi ona zostać odtworzona z innej tkanki. Na tym polega leczenie rekonstrukcyjne. Operacja przebiega dwuetapowo. Jako materiał do wykonania przeszczepu wykorzystywane jest najczęściej ścięgno mięśnia półścięgnistego i smukłego (mięśnie leżące po wewnętrznej stronie uda) lub więzadło rzepki (pasmo łączące rzepkę z kością piszczelową). W czasie operacji pobierany jest materiał do przeszczepu a następnie, po odpowiednim jego przygotowaniu oraz wywierceniu w kości piszczelowej i udowej kanałów, przeszczep wprowadzany jest do stawu pod kontrolą artroskopu i mocowany pod odpowiednim napięciem. Pełne wgojenie przeszczepu, trwające 9 – 12 miesięcy, pozwala uzyskać stabilizację stawu. Istnieje wiele metod mocowania przeszczepu. W Artro-Klinice Bieniecki najczęściej stosowanym zestawem mocującym jest płytka tytanowa blokująca przeszczep na kości udowej, a w kości piszczelowej mocujemy przeszczep z wykorzystaniem śruby interferencyjnej. Oba typy naprawy więzadłą krzyżowego przedniego wykonywane są w znieczuleniu ogólnym. Po zabiegu pacjent zaopatrywany w ortezę, dostępną na miejscu i wstaje na nogi z pełnym obciążaniem już w kilka godzin po zabiegu. Zwykle pacjenci wychodzą do domu następnego dnia po zabiegu rekonstrukcyjnym. Po zabiegach operacyjnych niezbędna jest rehabilitacja. Jest ona integralną i bardzo ważną częścią leczenia. W Artro-Klinice Bieniecki pracuje trzech fizjoterapeutów, którzy zajmują się pacjentami po naszych zabiegach operacyjnych. Prawidłowo wykonany zabieg i właściwa rehabilitacja po operacji pozwala na odzyskanie pełnej sprawności kończyny w ciągu 6 miesięcy po zabiegu szycia lub 12 miesięcy po zabiegu rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego czy tylnego.